Çene ağrısı, çene ekleminden veya bu bölgedeki kaslardan kaynaklanıyor olabilir. Çene eklemi (temporomandibular eklem), çene kemiğinin kafatasına bağlandığı eklemdir. Eklem iltihabı (artrit), kireçlenme (dejenerasyon) veya travma gibi nedenlere bağlı olarak çene ekleminde ağrı oluşabilir.
Çene ağrısı çoğu zaman kendiliğinden düzelir. Ancak devam eden şikayetlerde ilaç tedavisi, fizik tedavi ve hatta nadiren ameliyat gibi tedaviler gerekebilir.
Çene Ağrısı Neden Olur?
Çene eklemi (temporomandibular eklem), açma – kapama ve kayma olmak üzere iki farklı şekilde hareket eder. Çene eklemini oluşturan kemikler, kıkırdak doku ile örtülüdür. Eklem içinde ise şok emici görev yapan küçük bir disk yer alır. Bu sayede eklemin hareketi rahat ve akıcı bir şekilde sağlanır.
Eklem içinde bulunan diskin yıpranması, eklem kıkırdağının zedelenmesi (kireçlenme veya romatizma nedeniyle) ve travmatik yaralanmalar çene ekleminde ağrıya yol açabilir. Çoğu durumda çene ağrısının kesin nedeni bilinemeyebilir.
Çene Eklem Bozukluğunun Belirtileri
- Çenede ağrı veya hassasiyet
- Çene ekleminde tek tarafta veya her iki tarafta ağrı
- Kulak içine veya kulak çevresine yayılan ağrı
- Çiğnemede zorlanma veya ağrı
- Yüze yayılan ağrı ve sızlama
- Çene ekleminde kilitlenme, ağzı açıp kapama sırasında zorlanma,
- Çene hareketi sırasında öğütülme hissi ya da çıtlama,
- Bazı kişilerde baş ve boyun ağrısı da yapabilir.
Çene ekleminde geçmeyen ağrı, hassasiyet veya hareket kısıtlılığı olması durumunda fizik tedavi doktoruna başvurmanız gerekir. Ağrı veya hareket kısıtlılığı olmadan sadece çıtlama olması genelde önemli değildir.
Çene Ağrısı Risk Faktörleri Nelerdir?
- Romatoid artrit,
- Osteoartrit,
- Enfeksiyonlar,
- Diş cerrahisi geçirmek,
- Daha önceden geçirilmiş çene travması,
- Dişleri gıcırdatma alışkanlığı (bruksizm)
- Bazı bağ dokusu hastalıkları
- Stres
Çene Ağrısında Tanı
Çene eklem bozukluğunun tanısı için hasta öyküsü ve fizik muayene temeldir. Muayene sırasında, doktor çene hareketlerini inceler. Açılıp kapanırken ağrı veya sürtünme hissinin olup olmadığı ve açılma derecesi değerlendirilir. Eklem veya kaslarda hassasiyet olup olmadığı incelenir.
Gerekli durumlarda Röntgen filmi, MRG (MR görüntüleme) veya BT (Bilgisayarlı tomografi) ile kemik ve yumuşak dokular görüntülenebilir. Eklemin fonksiyonelliğini değerlendirmek için Ultrasonografi yararlı olabilir. Bazı vakalarda ise tanı koymak için temporomandibular eklem artroskopisi yapılabilir. Bu yöntemde çene eklem aralığına küçük bir kamera ile bakılır.
Çene Ağrısı Tedavisi
Çene ağrısı çoğu zaman kendiliğinden geçebilir. Ancak ağrının devam ettiği durumlarda doktora başvurmak gerekir. Doktorunuz, ağrı ve kas spazmını tedavi etmek için ağrı kesici ve iltihap azaltıcı ilaçlar, kas gevşeticiler veya antidepresan grubundan ilaçlar reçete edebilir.
Duruş bozukluğu, çene kaslarını sıkma, diş gıcırdatma ve stres gibi sorunların düzeltilmesi çene ağrısının tedavisinde temel adımlardandır. Ağrılı dönemlerde; yiyecekleri küçük parçalara bölüp yemek, yumuşak yiyecekler tercih etmek, yapışkan yiyeceklerden uzak durmak ve sakız çiğnememek dikkat edilmesi gereken diğer hususlardır.
Çene kaslarını esnetme ve güçlendirme egzersizleri, masaj, TENS, ultrason, sıcak veya soğuk uygulama gibi fizik tedavi yöntemleri ameliyatsız iyileşmeyi sağlayabilir. Akupunktur, biofeedback ve nefes alma temelli gevşeme teknikleri de fayda sağlayabilen tedavilerdir.
Eklem aralığına kortikosteroid enjeksiyonu yapılması, o bölgedeki iltihabı azaltıp iyileşme sağlayabilir. Çene kaslarına botulinum toksin A enjeksiyonu diğer bir tedavi seçeneğidir. Ayrıca, çene ağrısı olan kişiler ağız splintlerinden (oklüzal splint) fayda görebilir. Eğer bu tedavi yöntemleri ile başarı sağlanamaz ise kapalı veya açık ameliyat yapılabilir.
