Kas ve bağ dokusunu etkileyen sorunların büyük bir kısmında iltihap veya tıbbi ifadesi ile inflamasyon gelişir. Aslında iltihap kelimesi inflamasyonun tam karşılığı sayılmaz. İltihap vücudun mikroplara karşı savaşmak için gösterdiği reaksiyondur.
Oysa kas-iskelet sistemi sorunlarındaki inflamasyonda çoğunlukla mikrop bulunmaz. Bunun yerine travma, aşırı kullanım, kireçlenme veya romatizma kaynaklı bağışıklık sistemi aktivasyonu söz konusudur.
Romatizmada bağışıklık sistemi anormal şekilde vücudun kendi dokularına karşı aktive olur. Doku zedelenmesi yapan travma durumlarında ise onarma amacıyla inflamasyon cevabı oluşur.
Tenisçi dirseği (lateral epikondilit) olan bir kişi doktora “dirseğim neden ağrıyor?” diye sorduğunda “iltihap olmuş” şeklinde cevap alabilir. Görünürde herhangi bir şişlik, kızarıklık olmamasına rağmen iltihap olduğunun söylenmesi şaşırtıcı gelebilir.
Burada kast edilen inflamasyondur. İnflamasyon kan damarlarının o bölgede geçirgenliğinin artması, bağışıklık sistemi hücrelerinin dokuya geçişi, dokuda ödem olması, bağ doku hücrelerinin onarma faaliyetlerine başlaması gibi bileşenler içerir. Yani iltihabi süreci doku onarımı ve iyileşme takip eder. Bu süreçler birbiriyle iç içedir. Vücudun nihai hedefi hangi nedenle olursa olsun zarar görmüş dokunun normal fonksiyonuna dönmesidir.
Fizik tedavi uygulamaları açısından kas iskelet sistemi sorunlarında rol oynayan iltihap ve tamir mekanizmasını yönetmek çok önemlidir. Çünkü bazen vücudun doğal tepkileri yetersiz veya aşırı olabilir.
İltihap süreci uzayarak tamir dönemine geçilemeyebilir. Akut yaralanmalarda ödem ve iltihabı azaltıcı soğuk uygulamalar öne çıkarken kronik yani uzun süreli sorunlarda kan dolaşımı ve metabolizmayı arttıran ısıtıcı tedaviler kullanılır.
Ağrı Kesici İlaçlar ve İltihabi Süreç
Kas iskelet sisteminin ağrılı sorunlarında, örneğin omuz tendonlarının zedelenmesinde ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilmektedir. Non-steroid anti-inflamatuar denilen bu ilaçların, adından da anlaşılacağı gibi iltihap azaltıcı (anti-inflamatuar) etkileri de vardır.
Yani doktorunuz bu gruptan bir ilaç reçete ettiğinde ağrı kesici özelliği ile beraber iltihap azaltıcı özelliğinden de yararlanmak istiyor olabilir. Bazı ağrı kesicilerin ise iltihap azaltıcı etkisi yoktur. Asetaminofen molekülünü buna örnek verebiliriz.
İlginizi Çekebilir: Kas Gevşetici İlaçlar Nasıl Kullanılır? Etki ve Yan Etkileri
Kortizon İltihabı Azaltır
Kortizon iğneleri lateral epikondilit, omuz sıkışma sendromu, topuk dikeni, el başparmak tendiniti, el bileğinde sinir sıkışması, diz kireçlenmesi gibi pek çok sorunun tedavisinde kullanılabilmektedir. Kortizon ilaçları oldukça kuvvetli anti-inflamatuar etki gösterirler.
Yani iğne ile enjekte edildikleri bölgedeki bağışıklık sistemi alevlenmesini dindirirler. Bu da pek çok kez şikayetlerin geçmesi hatta tedavisi için yeterli olmaktadır. Lokal bir veya birkaç kez uygulanan kortizonun vücutta yan etki yapma riski azdır. Doktorunuz sorunun özelliği ve sağlık durumunuzu dikkate alarak bu tedaviyi size önerebilir.
İlginizi Çekebilir: Diz Kireçlenmesi Ameliyatsız Tedavi Edilir mi?
PRP ve Proloterapi
Son yıllarda popülaritesi artan rejeneratif tıp yöntemleri de iltihabi süreçler üzerinden etki gösterir. Örneğin PRP enjeksiyonlarında kanda doku onarımında görevi olan trombosit ve büyüme faktörleri konsantre edilerek hasarlı bölgeye iğne ile enjekte edilir. Proloterapi yöntemi ise sorunlu bölgede kasten iltihabi cevabı arttırarak iyileşme sürecini tetiklemeyi amaçlar.
Sonuç olarak fizik tedavi doktorunuz iltihaptan bahsettiğinde çoğu kez endişe edilecek bir durum yoktur. Sadece yaşadığınız sorunu size anlaşılır bir dille anlatmaya çalışıyordur.
Tabi ki bazen iltihap gerçek bir mikrobik enfeksiyon anlamında da kullanılabilir. Bu durumda etkilenen bölgede şişlik, kızarıklık, cerahatli sıvı birikimi, vücutta ateş, halsizlik, iştahsızlık gibi belirtiler olabilir. Enfeksiyon antibiyotik tedavisi ve duruma göre ameliyatla iltihaplı sıvının boşaltılmasını gerektirir.
Okumaya Devam Edin: Kortizon İğnesi Ne İşe Yarar Yan Etkisi Var mıdır?
Bu makale Doktorfizik Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.