Alkol Kullanımı ve Beyin Hasarı İlişkisi

Beyin hasarı geçirmiş kişilerin üçte ikisinde alkol istismarı veya riskli içicilik olduğu görülmüştür. Tüm beyin hasarlarının yaklaşık %30-50 kadarı alkollüyken meydana gelmiştir. Bazı hastalar beyin hasarı sonrasında da fazla alkol tüketimine devam etmekte olup, bunun olumsuz sonuçlarıyla karşılaşmaktadır.

Alkol Kullanımı ve Beyin Hasarı Yakın İlişkili Midir?

Amerika Birleşik Devletleri’nde alkol kullanımı ve beyin hasarı üzerine yapılmış araştırmalara göre beyin hasarı geçirmiş kişilerin üçte ikisinde alkol istismarı veya riskli içicilik olduğu görülmüştür. Tüm beyin hasarlarının yaklaşık %30-50 kadarı alkollüyken ve yaklaşık üçte biri de başka maddelerin etkisindeyken meydana gelmiştir.

Beyin hasarı geçirenlerin yaklaşık yarısı yaralanmadan sonra alkol tüketimini azaltmakta veya tamamen kesmektedir. Buna karşın bazı hastalar ise beyin hasarı sonrasında da fazla alkol tüketimine devam etmekte olup, bunun olumsuz sonuçlarıyla karşılaşmaktadır.

İlginizi Çekebilir: “Travmatik Beyin Hasarı Belirtileri

Beyin Hasarı Sonrası Alkol Kullanımı

Beyin hasarı geçiren kişiler, alkol kullanımına karşı daha hassas bir hale gelirler. Beyin hasarı sonrası alkol kullanımı;

  • Tekrar yaralanma riskini arttırır.
  • Bilişsel sorunları ağırlaştırır.
  • Depresyon gibi psikolojik sorunlara zemin hazırlar.
  • Beynin iyileşmesini olumsuz etkiler.

Tüm bu etkileri nedeniyle beyin hasarı olan kişilerin alkolden uzak durması şiddetle tavsiye edilir. Beyin hasarı sonrası beynin iyileşme süreci çok uzun zaman alabilmektedir. Ağır hasarlarda bu süreç yıllar boyunca devam edebilmektedir. Alkol beynin iyileşme sürecini yavaşlatır veya durdurur. Beynin iyileşmesi açısından en iyi koşulları sağlamak için alkolden uzak durulmalıdır.

Alkol Kullanımı ve Beyin Hasarı İyileşme Süreci Nasıl İlişkilidir?

alkol kullanımı ve beyin hasarı iyileşme süreci etkileşimi

1. Alkol Kullanımı Epilepsi Oluşma Riskini Arttırır

Beyin hasarı sonrası epilepsi (nöbet) oluşma riski artar. Alkol, nöbet eşiğini düşürebilir ve nöbetleri tetikleyebilir. Bu nedenle alkol kullanmak nöbet gelişme olasılığını arttırır.

2. Zihinsel Problemleri Şiddetlendirir

Beyin hasarı, hafıza ve düşünme gibi zihinsel beceriler üzerinde negatif etkilere sahiptir. Benzer negatif etkilere alkol kullanmak da neden olur. Alkol kullanımı beyin hasarının yol açtığı zihinsel problemleri şiddetlendirebilir. Alkolün negatif etkileri, alkol bırakıldıktan sonraki günler ve haftalarda da devam edebilir.

3. Alkol Kullanımı Depresyonu Tetikler

Beyin hasarı sonrasındaki ilk yılda depresyon görülme sıklığı, topluma kıyasla 8 kat artar. Alkol, depresyonu tetikleyebilir veya var olan depresyonu şiddetlendirebilir. Bunun yanında antidepresan ilaçların etkisini de azaltabilir. Antidepresan ilaç kullanan kişiler alkol almamalıdır.

4. Cinsel Hayatı Olumsuz Etkiler

Alkol kullanımının cinsellik üzerine de negatif etkisi vardır. Alkol, erkeklerde testosteron üretimini ve cinsel isteği azaltır. Erkeklerde sertleşme ve boşalma sorunlarına yol açar. Hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel tatmini azaltır.

alkol kullanımı beyin hasarı dışında insana birçok konuda zarar verebilir.

“Güvenli” Alkol Miktarı Var Mıdır?

Beyin hasarı sonrası beyin, alkol kullanımı konusunda daha hassas bir hale gelir. Bu da bir veya iki bardak içkinin bile güvenli olmayabileceği anlamına gelir.

Beyin hasarı olan kişiler denge ve koordinasyon bozukluğu yaşar. Hastalar tedavi programlarında denge ve koordinasyonu geliştirmek için özel egzersizler yapar. Bu egzersizler sırasında kişinin tüm dikkatini vermesi, beynin öğrenmeye açık olması gerekir. Fakat alkol tüm bu süreci bozar. Kısacası beyin hasarı geçirmiş bir kişi için güvenli kabul edilebilecek bir alkol dozu yoktur.

Alkol, kişinin kullandığı çeşitli ilaçlarla etkileşime geçebilir. Örneğin bazı ilaçların etkisini azaltırken diğer ilaçların ise etkisini arttırabilir ve ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu da alkol kullanımı ve beyin hasarı durumuna ek olarak yaşanabilecek en olumsuz şeylerden biridir

Bu konuda bahsettiğimiz pek çok olumsuz özellik marihuana, kokain, metamfetamin gibi illegal uyuşturucu ya da uyarıcı maddeler için de geçerlidir. Beyin hasarı geçirmiş kişiler bu maddelerin negatif etkilerine çok daha açık durumdadırlar ve bu maddeleri kullanmamaları gerekmektedir.

Alkolü Bırakamayanlar İçin Önlemler

Alkolü bırakmak istemeyenler, alkolün zararlı etkilerini azaltmak için bazı önlemler alabilir.

  1. Saatte bir birim içkiden hızlı içmemek, günde 2 içkiyi geçmemek zararlı etkileri azaltabilir.
  2. Kişi kendi için alkolsüz gün veya haftalar belirleyebilir.
  3. Yüksek alkol oranına sahip içkiler yerine bira tercih edilebilir veya sert içkiler suyla karıştırılarak tüketilebilir.
  4. Alkol tüketmeden önce yemek yemek ve su içmek kanda alkol seviyesinin aniden artmasını önleyebilir.
  5. B1, B12 ve folat takviyesi almak alkolle ilişkili beyin hasarı riskini azaltabilir.
  6. Alkollü araç kullanmamak için ulaşım önceden planlanabilir, taksi kullanılabilir veya arkadaş grubu söz konusu ise alkol almayacak bir sürücü belirlenebilir.

Ancak beyin hasarı geçirmiş bir kişi, iyileşme şansını en yükseğe taşımak için alkolü tamamen bırakmayı hedeflemelidir.

Kaynak

Weil ZM, Corrigan JD, Karelina K. Alcohol Use Disorder and Traumatic Brain Injury. Alcohol Res. 2018;39(2):171–180.

Okumaya devam edin: “Beyin Hasarı Nasıl Tedavi Edilir?

—-

Prof. Dr. Engin Çakar
Memorial Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Çakar inme ve beyin Hasarı, nörorehabilitasyon, algoloji alanlarında uzmanlaşmıştır.